تجزیه بای‌پلات صفات تعدادی از ژنوتیپ‌های پاییزه کلزا (.Brassica napus L) در شرایط آبیاری و تنش خشکی

کلزا یکی از گیاهان مهم صنعتی در زمینه تولید روغن می‌باشد و به دلیل اهمیت آن به عنوان یک دانه روغنی با ارزش و سازگار در مناطق خشک از جمله گیاهانی است که در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. به منظور تعیین روابط بین صفات و صفات وابسته به عملکرد دانه در شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی، بررسی تاثیر تنش کمبود آب بر روی برخی از صفات زراعی ژنوتیپ‌های کلزا در مراحل رویشی و گلدهی، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 25 ژنوتیپ در 4 تکرار در دو شرایط آبیاری نرمال و تنش کمبود آب در مزرعه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا گردید. داده‌های حاصل از آزمایش با استفاده از روش بای پلات و تجزیه علیت تجزیه و تحلیل شدند. ضرایب همبستگی میان عملکرد و صفات مختلف در شرایط آبیاری نرمال و تنش کمبود آّب محاسبه و مشخص شد که عملکرد دانه، رابطه بسیار معنی‌داری با اجزای عملکرد داشت. تجزیه علیت در شرایط آبیاری نرمال و تنش کمبود آّب نشان داد که صفات شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیکی اثرات مستقیم بالایی بر عملکرد دانه داشتند و می‌توان آنها را به عنوان مهم ترین صفات موثر بر عملکرد معرفی نمود و به عنوان معیارهای گزینش جهت اصلاح برای عملکرد دانه در کلزا استفاده نمود. همچنین همبستگی مثبت و معنی‌داری بین عملکرد دانه و صفات تعداد دانه در خورجین اصلی، تعداد دانه در خورجین فرعی و تعداد دانه در خورجین در هر دو شرایط مشاهده گردید. مطالعه روابط بین صفات مختلف و مقایسه ژنوتیپ‌ها با استفاده از روش تجزیه بای‌پلات نشان داد که ژنوتیپ‌های Jura، Elvis، Eshydromel، GKH305 و Vectra در شرایط آبیاری نرمال و ژنوتیپ‌های Jura، Eshydromel، GKH305 و GKH1103 در شرایط تنش کمبود آب با دارا بودن صفات مطلوبی مانند مقادیر بالای عملکرد دانه، تعداد دانه در خورجین اصلی، تعداد دانه در خورجین فرعی و تعداد دانه در خورجین به عنوان مناسب‌ترین ژنوتیپ‌ها شناسایی شدند.